100. rocznica urodzin Profesora Bogodara Winida

25. maja 2022 r. mija 100. rocznica urodzin Profesora Bogodara Winida, geografa i kartografa, który związał swoje zawodowe życie z warszawskim ośrodkiem uniwersyteckim, i który,
w okresie powojennym, był zaangażowany w organizację ówczesnego Instytutu Geograficznego.

Bogodar Winid urodził się 25 maja 1922 r. w Brzezinach, powiat Ropczyce.

W latach 1945-1948 studiował w Krakowie, na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1947 r. uzyskał stopień magistra filozofii w zakresie geografii na podstawie pracy pt. Satelity miasta Krakowa oraz w Akademii Handlowej, gdzie w 1948 r. uzyskał tytuł magistra nauk ekonomiczno-handlowych na podstawie pracy pt. Geografia lotnicza świata.
Jeszcze w trakcie studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim został zatrudniony jako młodszy asystent prof. Eugeniusza Romera. Od 1948 r. do końca swojego życia, czyli przez blisko 50 lat pracował w Uniwersytecie Warszawskim. W 1963 r. uzyskał stopień naukowy doktora, nadany mu przez Radę Naukową Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wrocławskiego na podstawie rozprawy Polski Przegląd Kartograficzny na tle światowego czasopiśmiennictwa geograficzno-kartograficznego. W 1971 r. uzyskał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, a w 1989 r. tytuł profesora zwyczajnego.

Równolegle z pracą w Uniwersytecie Warszawskim Profesor podejmował pracę w innych instytucjach: w 1948 r. w Głównym Urzędzie Planowania Przestrzennego w Warszawie,
w latach 1953-1964 w Instytucie Geografii Polskiej Akademii Nauk. W latach 1964-1969 pracował jako nauczyciel akademicki na Uniwersytecie im. Hajle Sellassje I w Addis Abebie w Etiopii.
W latach 1980-1986 był doradcą naukowym z ramienia ONZ w zakresie kartografii w Biurze Statystycznym w Dhace w Bangladeszu, a w 1987 r. konsultantem kartograficznym UNFPA
i UNDP przy spisie ludności w Adenie w Jemenie. Prowadził wykłady na wielu uniwersytetach zagranicznych.

Był członkiem towarzystw naukowych i organizacji międzynarodowych, m.in.: Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Afrykańskiej, Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN, Komitetu ds. Nazewnictwa Geograficznego, Komitetu Badań Migracyjnych PAN, Międzynarodowej Unii Geograficznej, International Cartographical Association, European Association of Development, Training and Research Institute (EADI) Za swoją działalność i zasługi dla rozwoju polskiej nauki otrzymał wiele odznaczeń, m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Edukacji Narodowej.

Pełnił liczne funkcje kierownicze:

1962-1964 – prodziekana Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi,
1969-1977 – kierownika Studium Afrykanistycznego, które przekształcił w Instytut Afrykanistyczny, którego był dyrektorem,
1977-1981 – prodziekana Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych do spraw badań naukowych i współpracy z zagranicą,
1977-1980 – kierownika Katedry Kartografii,
1988-1991 – dyrektora Instytutu Krajów Rozwijających się.

Cechowała go wszechstronna wiedza, doskonała znajomość języków obcych, umiejętność nawiązywania kontaktów, życzliwość, nieprzeciętne zdolności organizacyjne, wielka pasja badawcza i determinacja z jaką dążył do realizacji celów. Polska afrykanistyka, której poświęcił wiele lat swego życia, stała się rozpoznawalna w nauce światowej.

Z Jego inicjatywy, połączone biblioteki Instytutu Geografii PAN i Instytutu Geografii UW stały się jedną z największych i najlepiej zaopatrzonych jednostek geograficznych w Europie. Zagraniczne kontakty Profesora z kilkudziesięcioma uniwersytetami i placówkami badawczymi w wielu krajach świata stanowiły trudną do przecenienia pomoc dla kilku pokoleń polskich geografów i afrykanistów. Zwłaszcza w tych latach, kiedy wyjazdy zagraniczne na staże, stypendia czy kontrakty były stosunkowo rzadkie, Profesor starał się zapewnić swoim młodszym kolegom opiekę i życzliwość zagranicznych naukowców.

Dorobek naukowy Profesora to 140 publikacji (122 Jego autorstwa, 18 współautorskich). Odzwierciedlone w tych publikacjach główne kierunki działalności naukowej, obejmują przede wszystkim szeroko rozumianą geografię regionalną, w szczególności problematykę rozwoju krajów tzw. Trzeciego Świata, oraz kartografię tematyczną. Szczególne uznanie już na samym początku Jego kariery naukowej zdobył podręcznik pt. Kartografia ekonomiczna”, napisany wspólnie z L. Ratajskim.

Profesor Bogodar Winid wykształcił ponad 100 magistrów i był promotorem 5 przewodów doktorskich. Opracował łącznie 13 opinii doktorskich oraz recenzował 7 prac habilitacyjnych, przedstawił wnioski 2 kandydatów do mianowania na stanowisko docenta i 5 recenzji-wniosków na profesora nadzwyczajnego.

Profesor Florian Plit tak wspominał pożegnanie Profesora na Powązkach Wojskowych: „Każdy z nas coś Mu zawdzięczał. Dla jednych był opiekunem pracy magisterskiej, dla drugich – promotorem doktoratu, komuś innemu napisał recenzję, podrzucił książkę, zaproponował wstąpienie do odpowiedniej komisji Międzynarodowej Unii Geograficznej i napisał list polecający, wybłagał wysłanie na stypendium… Jego formy pomocy były tak różnorodne i niekiedy tak niekonwencjonalne, że trudno je wymienić. Chyba jednak wszyscy zawdzięczamy mu jedno-dopomógł nam w przełamywaniu barier tkwiących w naszej psychice, przekonał, że bardzo mało jest rzeczy naprawdę niemożliwych, uczył nas chcieć. I za to dziękujemy mu najbardziej.”

Wspomnienie na podstawie fragmentów książki Jadwigi Winidowej „Bogodar w mojej i naszej pamięci”, Warszawa, 2021.

25 maja 2022 r. o godz. 13.30, Dziekan Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych – prof. dr hab. Maciej Jędrusik, w imieniu społeczności akademickiej naszego Wydziału, złoży kwiaty na grobie Profesora Bogodara Winida (Powązki Wojskowe, kwatera A-dodana, rząd 5, miejsce 9).