Zrozumieć znane, dostrzec nieznane – jak geografia tłumaczy świat?

Tytuł bloku: Czy klimat miasta można „poprawić”? 

Prowadzący: dr Bożena Kicińska, prof. ucz. 

Klimat miasta wyróżnia ten obszar na tle otoczenia. Daje to miastu pewne szanse, ale i generuje różne uciążliwości, a nawet zagrożenia. Czy tak musi być? Niekoniecznie. Przecież specyfika klimatu miasta zależy od fizjonomii tego obszaru i naszego w nim funkcjonowania. Klimat lokalny miasta jest w naszych rękach. Jeżeli zrozumiemy związki przyczynowo-skutkowe, które w konsekwencji prowadzą to niechcianych przez nas następstw (nie tylko w sferze klimatu), zyskamy możliwość poprawy warunków panujących w mieście i zmniejszenia kosztów jego utrzymania. Takie efekty można uzyskać m.in. umiejętnie wykorzystując obiekty i tereny zieleni czy stosując różne nowinki technologiczne w doborze materiałów budowlanych, a nawet farb stosowanych na elewacjach. Działania te nabierają szczególnego znaczenia w procesach adaptacji miast do zmian klimatu. Te procesy i zależności będą przedmiotem wykładu. Następnie podejmiecie próbę wyszukania w Waszym mieście miejsc, które można i warto przekształcić z wykorzystaniem przedstawionych technik. Warsztaty posłużą omówieniu tak przygotowanych projektów.

Tytuł bloku: Masz jakiś problem? Nie jesteś sam! Patologia społeczna w ujęciu geograficznym

Prowadzący: dr hab. Tomasz Wites

W szerokim ujęciu dziejów nietrudno dostrzec, że zarówno dobro, jak i zło, w różnych przejawach, towarzyszą człowiekowi. Postęp cywilizacyjny niesie wiele korzystnych zmian, które poprawiają warunki bytowania i pozytywnie wpływają na jakość życia. Zdobycze cywilizacji ułatwiają funkcjonowanie i stwarzają wiele nieznanych możliwości. Jednocześnie, przeobrażeniom świata towarzyszą negatywne zjawiska i procesy społeczne, znane w przeszłości, jak i nowe, które ujawniają się w coraz bardziej zautomatyzowanej rzeczywistości. O problemach społecznych na wsi oraz w małym i dużym mieście usłyszycie na wykładzie, będzie mowa o biedzie, głodzie i niedożywieniu, bezrobociu, przestępczości i poczuciu bezpieczeństwa oraz postępującej antropopresji. Natomiast zajęcia warsztatowe pozwolą nabyć umiejętności dostrzegania elementów patologii społecznej wokół Was i sposobów radzenia sobie z nimi. Dowiecie się jak wyliczyć wskaźnik szczęścia i ślad ekologiczny i dlaczego tak trudno mierzalne szczęście traktowane jest jako miernik rozwoju.

Tytuł bloku: Plantacyjna „gorączka złota”. Globalne zmiany w rolniczym użytkowaniu ziemi

Prowadzący: dr Anna Dudek

Podczas zajęć podjęta zostanie tematyka globalnych zmian użytkowania ziemi, ich uwarunkowań oraz skutków przyrodniczych, społecznych i gospodarczych. Upowszechnienie rolnictwa plantacyjnego, wywołane globalizacją produkcji żywności i wzrostem zapotrzebowania na biopaliwa, powoduje rozmaite skutki dla środowiska i społeczności lokalnych. Problematyka wykładu obejmuje zarówno zmiany przyrodnicze wywołane wprowadzeniem monokulturowych upraw roślin (np. deforestacja, spadek bioróżnorodności, wprowadzanie gatunków inwazyjnych), jak i skutki społeczne oraz gospodarcze (spadek bezpieczeństwa żywnościowego w skali lokalnej, uzależnienie od globalnych rynków, zmiany w strukturze zatrudnienia). Szczególna uwaga poświęcona zostanie zjawisku zawłaszczania ziemi w krajach słabiej rozwiniętych, głównie w Afryce. Posiada ono nie tylko wymiar przyrodniczy i społeczno-ekonomiczny, ale także kreuje zupełnie nową dynamikę stosunków międzynarodowych na kontynencie afrykańskim. Na zajęciach warsztatowych prześledzimy scenariusze rozwoju rolnictwa plantacyjnego w różnych częściach świata. Będą wśród nich gatunki roślin uprawnych znane od dawna (kauczukowiec, kakaowiec), ale także te, które popularność zyskały w XXI wieku (jatrofa, awokado).

Tytuł bloku: Czy tracimy lód pod nogami?

Prowadzący: dr hab. Maciej Dąbski, prof. ucz., dr Katarzyna Greń

Ocieplenie klimatu jest najbardziej widoczne w strefach okołobiegunowych, szczególnie w Arktyce. Degradacja wieloletniej zmarzliny skutkuje przekształceniami rzeźby terenu, problemami z utrzymaniem infrastruktury oraz zwiększoną emisją metanu. Zmniejszanie się masy lodowców powoduje rozwój jezior proglacjalnych, intensyfikację osuwisk i lawin. Rośnie prędkość przemieszczania się lodowców Zachodniej Antarktydy, a lodowce szelfowe rozpadają się. Szybko kurczy się zlodzenie Oceanu Arktycznego. O tym wszystkim usłyszycie na wykładzie, natomiast zajęcia warsztatowe pozwolą Wam nabyć umiejętność szacowania grubości wieloletniej zmarzliny, zrozumieć dynamikę jej reakcji na ocieplenie klimatu. Uzmysłowicie sobie wielkość cofania czół lodowców w różnych częściach świata oraz jaki wpływ topnienie lodowców i wieloletniej zmarzliny ma na funkcjonowanie prądu Północnoatlantyckiego.